Dolina Chochołowska to największa dolina w polskich Tatrach Zachodnich. Jest znana z dwóch głównych atrakcji: malowniczych widoków górskich oraz tradycyjnego wypasu owiec i produkcji oscypków. Na trasie do schroniska PTTK można znaleźć liczne bacówki, gdzie wytwarzane są słynne sery. Oscypki z Doliny Chochołowskiej zyskały szczególną sławę po wizycie Jana Pawła II w 1983 roku i są znane jako "papieskie".
Najważniejsze informacje:- Największa dolina w polskich Tatrach
- Tradycja wypasu owiec sięga XVI wieku
- Oscypki produkowane są od maja do września
- Znajdują się tu certyfikowane bacówki z tradycyjnymi serami
- Dolina łączy walory przyrodnicze z dziedzictwem kulturowym
- Oscypki są chronione unijnym prawem jako produkt regionalny
Najlepsze bacówki w Dolinie Chochołowskiej - lokalizacja i dojście
Oscypki w Dolinie Chochołowskiej można kupić w bacówkach rozlokowanych wzdłuż głównego szlaku. Pierwsze punkty sprzedaży tradycyjnych oscypków zakopiańskich znajdują się już przy parkingu, skąd rozpoczyna się szlak. Największe skupisko bacówek w Dolinie Chochołowskiej znajduje się na Polanie Chochołowskiej, w pobliżu schroniska PTTK.
Na trasie do schroniska zlokalizowano 6 punktów, gdzie można nabyć sery owcze w Dolinie Chochołowskiej. Droga jest dobrze oznakowana, a charakterystyczny dym unoszący się z kominów bacówek ułatwia ich lokalizację. Dojście do każdej z bacówek zajmuje maksymalnie 5 minut od głównego szlaku.
- Bacówka "Pod Reglami" - 200m od parkingu, pierwsze rozwidlenie szlaku w prawo
- Bacówka "U Bartka" - przy moście na Chochołowskim Potoku, czerwony szlak
- Bacówka "Na Polanie" - 50m od schroniska PTTK, charakterystyczny zielony dach
- Bacówka "Pod Smrekami" - końcowy punkt szlaku, przy wypasie owiec
Przy bacówkach znajdują się miejsca do odpoczynku i punkty widokowe. Można też obserwować wypas owiec w Chochołowskiej oraz proces produkcji serów.
Ile kosztują oscypki w Dolinie Chochołowskiej?
Ceny oscypków w Dolinie Chochołowskiej wahają się od 25 do 40 zł za sztukę, w zależności od wielkości i bacówki. Standardowy oscypek waży około 600-800g. Mniejsze oscypki, ważące 300-400g, kosztują 15-20 zł.
| Bacówka | Mały (300g) | Średni (600g) | Duży (800g) |
| Pod Reglami | 15 zł | 25 zł | 35 zł |
| U Bartka | 18 zł | 28 zł | 38 zł |
| Na Polanie | 17 zł | 27 zł | 37 zł |
| Pod Smrekami | 16 zł | 26 zł | 36 zł |
Przy zakupie powyżej 5 sztuk oscypków od bacy w Tatrach możliwa jest negocjacja ceny i otrzymanie rabatu do 15%.
Kiedy kupić najlepsze oscypki?
Sezon na oscypki w Dolinie Chochołowskiej rozpoczyna się w maju i trwa do końca września. W tym okresie owce wypasane są na halach, co zapewnia najwyższą jakość mleka. Szczyt produkcji przypada na lipiec i sierpień.
Tradycyjne oscypki zakopiańskie najlepiej kupować między 8:00 a 11:00 rano, kiedy są świeżo uwędzone. Bacówki są otwarte codziennie od świtu do zmierzchu.
Czytaj więcej: Piękny szlak na Rusinową Polanę i Gęsią Szyję: trasa i atrakcje
Jak rozpoznać prawdziwy oscypek w Dolinie Chochołowskiej?
Tradycyjne oscypki zakopiańskie muszą posiadać certyfikat Chronionego Oznaczenia Geograficznego UE. Każda bacówka w dolinie powinna mieć widoczny certyfikat potwierdzający autentyczność produkcji. Prawdziwe oscypki od bacy w Tatrach mają charakterystyczny wrzecionowaty kształt i specyficzne zdobienia.
Oryginalne oscypki w Dolinie Chochołowskiej produkowane są w minimum 40% z mleka owczego, a pozostałą część stanowi mleko krowie. Proces wędzenia trwa minimum 3 dni w dymie z drewna jałowca.
- Złocisto-brązowa, lśniąca skórka bez przebarwień
- Charakterystyczny wzór z wytłoczonych wzorów geometrycznych
- Lekko słony, pikantny smak
- Sprężysta, jędrna konsystencja
- Delikatny zapach dymu jałowcowego
Podróbki często mają nieregularny kształt i są wykonane wyłącznie z mleka krowiego. Prawdziwe sery owcze w Dolinie Chochołowskiej charakteryzują się głębokim, złocistym kolorem i wyraźnym wzorem na powierzchni.
Proces produkcji oscypków - co można zobaczyć?
Produkcja rozpoczyna się od rannego dojenia owiec. Mleko jest podgrzewane i zaszczepiane podpuszczką, następnie formowane w charakterystyczne wrzeciona. Wędzenie oscypków w Dolinie Chochołowskiej odbywa się w tradycyjnych wędzarniach z wykorzystaniem drewna jałowcowego.
| Bacówka | Pokazy produkcji | Godziny |
| Pod Reglami | Codziennie | 8:00-10:00 |
| U Bartka | Wt, Czw, Sob | 9:00-11:00 |
| Na Polanie | Pon, Śr, Pt | 8:30-10:30 |
| Pod Smrekami | Weekend | 9:30-11:30 |
Kontakt do baców - rezerwacja i większe zamówienia
Większe zamówienia oscypków w Dolinie Chochołowskiej należy składać z minimum 3-dniowym wyprzedzeniem. Bacowie przyjmują zamówienia telefonicznie lub osobiście w bacówkach.
Minimalna wielkość zamówienia hurtowego to 20 sztuk. Przy większych zamówieniach istnieje możliwość dostawy do Zakopanego.
Bacowie oferują również warsztaty produkcji serów, prezentacje tradycyjnego wypasu owiec oraz możliwość organizacji ognisk dla grup zorganizowanych. Wypas owiec w Chochołowskiej można obserwować codziennie między majem a wrześniem.
Co warto wiedzieć przed zakupem oscypków w Dolinie Chochołowskiej?
Oscypki w Dolinie Chochołowskiej to wizytówka regionu, dostępna w 4 głównych bacówkach wzdłuż szlaku. Ceny wahają się od 15 do 40 zł, w zależności od wielkości sera, z możliwością uzyskania rabatu przy większych zakupach. Najlepszy okres na zakup to maj-wrzesień, szczególnie w godzinach porannych między 8:00 a 11:00, gdy sery są świeżo uwędzone.
Autentyczny oscypek od bacy w Tatrach musi posiadać certyfikat Chronionego Oznaczenia Geograficznego UE i charakteryzować się specyficznymi cechami: złocisto-brązową skórką, geometrycznymi wzorami oraz sprężystą konsystencją. W każdej bacówce można obserwować tradycyjny proces produkcji, a dla grup zorganizowanych dostępne są dodatkowe atrakcje, takie jak warsztaty serowarskie czy pokazy wypasu owiec w Chochołowskiej.
Planując większe zakupy tradycyjnych oscypków zakopiańskich, warto skontaktować się z bacami z minimum 3-dniowym wyprzedzeniem. Przy zamówieniach powyżej 20 sztuk istnieje możliwość dostawy do Zakopanego, co jest szczególnie wygodne dla grup zorganizowanych i turystów planujących dłuższy pobyt w regionie.
