Sudety to wyjątkowe pasmo górskie w Polsce, gdzie występuje specyficzny klimat górski. Charakteryzuje się on niższymi temperaturami i większymi opadami niż na terenach nizinnych. Na jego kształtowanie wpływają głównie masy powietrza znad Oceanu Atlantyckiego. Klimat ten jest łagodniejszy niż w Karpatach ze względu na niższe wysokości i bliższą odległość od oceanu.
Najważniejsze informacje:- Średnie roczne temperatury wahają się od 0,7°C (Śnieżka) do 8,9°C (Legnica)
- Roczne opady mogą przekraczać 1200 mm w wyższych partiach gór
- Występują trzy główne piętra klimatyczne: umiarkowanie ciepłe, umiarkowanie chłodne i chłodne
- Charakterystyczne są silne wiatry fenowe i znaczące opady na stokach nawietrznych
- Na każde 100 m wysokości temperatura spada średnio o 0,56°C
Charakterystyka klimatu sudeckiego
Klimat Sudetów to unikatowe połączenie warunków górskich i wpływów oceanicznych. Na obszarze tym dominuje pogoda w Sudetach kształtowana przez masy powietrza znad Atlantyku. Dzięki temu klimat sudetów charakterystyka wyróżnia się na tle innych pasm górskich w Polsce.
W Sudetach występują znaczne różnice temperatur między dolinami a szczytami. Wpływ na to mają zarówno wysokość bezwzględna, jak i ukształtowanie terenu. Na klimat Sudetów duży wpływ mają także wiatry fenowe.
- Duże różnice temperatur między szczytami a dolinami
- Wysokie opady roczne przekraczające 1200 mm
- Silne wiatry, szczególnie na szczytach
- Występowanie trzech pięter klimatycznych
- Znaczący wpływ mas powietrza oceanicznego
Średnie temperatury w różnych częściach Sudetów
Temperatura w Sudetach zmienia się znacząco wraz z wysokością. Na Śnieżce średnia roczna wynosi zaledwie 0,7°C.
Lokalizacja | Wysokość (m n.p.m.) | Średnia temperatura roczna (°C) |
Śnieżka | 1603 | 0,7 |
Karpacz | 885 | 5,2 |
Legnica | 122 | 8,9 |
Zimą temperatura na szczytach może spadać poniżej -20°C. W dolinach temperatury są znacznie wyższe. Różnice sezonowe są najbardziej widoczne w partiach szczytowych.
Wpływ wysokości na temperaturę
Wysokość ma kluczowy wpływ na rozkład temperatur w górach Sudety warunki atmosferyczne. Z każdym metrem wznosząc się wyżej, temperatura systematycznie spada.
Ta zależność jest szczególnie widoczna podczas wędrówek górskich. Różnica temperatur między doliną a szczytem może sięgać nawet 10°C.
Czytaj więcej: Centrum okulistyczne Sudety: leczenie chorób oczu w Świdnicy i Dzierżoniowie
Opady w Sudetach
Sudety opady charakteryzują się dużą zmiennością przestrzenną. W wyższych partiach gór roczna suma opadów przekracza 1200 mm. Na pogórzu wartości te są znacznie niższe.
Największe opady występują w miesiącach letnich, szczególnie w lipcu. Zimą dominują opady śniegu, który w wyższych partiach utrzymuje się nawet przez 100 dni w roku.
Rozkład opadów w ciągu roku jest nierównomierny. Maksimum opadów przypada na miesiące letnie, minimum na zimowe.
Najbardziej deszczowe rejony Sudetów
Najwyższe opady notuje się w Karkonoszach i Górach Izerskich. W tych rejonach roczna suma opadów może przekraczać 1500 mm.
Szczególnie deszczowym obszarem jest okolica Śnieżki. Tu często występują gwałtowne burze i intensywne opady.
Piętra klimatyczne w górach sudeckich
W Sudetach wyróżnia się trzy główne piętra klimatyczne. Każde z nich charakteryzuje się odmiennymi warunkami temperaturowymi i opadowymi.
Piętro | Wysokość (m n.p.m.) | Średnia temperatura roczna (°C) |
Umiarkowanie ciepłe | 600-960 | 6-4 |
Umiarkowanie chłodne | 960-1320 | 4-2 |
Chłodne | powyżej 1320 | poniżej 2 |
Piętra klimatyczne mają ogromny wpływ na roślinność. Każde piętro charakteryzuje się specyficznym zespołem roślinnym.
Masy powietrza kształtujące pogodę
Na klimat Sudetów największy wpływ mają masy powietrza znad Atlantyku. Przynoszą one wilgotne i chłodne powietrze.
Zimą często pojawiają się masy powietrza arktycznego. Powodują one znaczne spadki temperatur.
Latem dominują masy powietrza polarno-morskiego. Przynoszą one ochłodzenie i opady.
- Polarne morskie (najczęstsze)
- Polarne kontynentalne
- Arktyczne
- Zwrotnikowe (rzadko)
Fenowe wiatry w Sudetach
Wiatry fenowe są charakterystycznym zjawiskiem dla klimatu Sudetów. Powstają, gdy wilgotne masy powietrza napotykają barierę gór. Powodują gwałtowne zmiany temperatury i wilgotności.
Feny najczęściej występują w okresie jesienno-zimowym. Mogą powodować nagłe ocieplenie nawet o kilkanaście stopni. Na stokach zawietrznych powodują znaczny spadek wilgotności.
Skutki fenów mogą być zarówno pozytywne, jak i negatywne. Przyspieszają topnienie śniegu, ale mogą też powodować gwałtowne zmiany ciśnienia.
Różnice klimatyczne między Sudetami a Karpatami
Klimat Sudetów jest łagodniejszy niż w Karpatach. Wynika to z niższej wysokości bezwzględnej szczytów.
W Karkonoszach klimat charakteryzuje się większą oceanicznością. Jest to spowodowane bliższym położeniem względem Atlantyku.
W Sudetach występują mniejsze amplitudy temperatur. Opady są bardziej równomiernie rozłożone w ciągu roku niż w Karpatach.
Co warto wiedzieć o klimacie Sudetów?
Klimat Sudetów to fascynujące zjawisko, łączące wpływy oceaniczne z typowo górskim charakterem. Wyróżnia się trzema wyraźnymi piętrami klimatycznymi, z temperaturami od 8,9°C w dolinach do zaledwie 0,7°C na Śnieżce. To właśnie ta różnorodność sprawia, że pogoda w Sudetach jest tak wyjątkowa.
Najważniejszą cechą charakterystyczną jest spadek temperatury o 0,56°C na każde 100 metrów wysokości oraz wysokie opady przekraczające 1200 mm rocznie w wyższych partiach. Góry Sudety warunki atmosferyczne kształtowane są głównie przez masy powietrza znad Atlantyku, co odróżnia je od bardziej kontynentalnych Karpat.
Warto pamiętać o występowaniu wiatrów fenowych, które mogą powodować nagłe zmiany temperatury i wilgotności. Te specyficzne warunki klimatyczne nie tylko wpływają na pogodę, ale także kształtują unikatową roślinność i krajobraz całego pasma górskiego.